ก่อนเรียนภาษาจีน จะต้องรู้อะไรก่อน?

ทำไมต้องมีอักษรโรมันพินอิน

เพราะอักษรจีนสะกดเสียงไม่ได้ ตัวอย่างเช่นเราเห็นตัวอักษรหนึ่งตัวหากเราไม่รู้จักตัวอักษรนั้น จะไม่มีวิธีรู้ได้เลยว่าอักษรนั้นอ่านว่าอย่างไร นอกจากไปถามผู้รู้เท่านั้น ดังนั้นจึงมีอักษรโรมันพินอิน เอาไว้เขียนประกอบ หรืออธิบายว่าอักษรจีนแต่ละตัวอ่านออกเสียงว่าอย่างไรนั่นเองการศึกษาภาษาจีนจากการเทียบเสียงด้วยภาษาไทยนั้น อาจจะง่ายกว่า แต่ทำให้การออกเสียงนั้นผิดเพื้ยน เพราะภาษาไทยกับภาษาจีนไม่เหมือนกันมีลักษณะการออกเสียงที่ต่างกัน การเขียนเสียงอ่านด้วยภาษาไทยนั้น ได้แค่เพียงเขียนให้คล้ายหรือใกล้เคียงเท่านั้น

          ดังนั้นผู้จะศึกษาภาษาจีนจึงควรศึกษาวิธีการอ่าน อักษรโรมันพินอิน ให้เข้าใจเสียก่อนครับ

 พินอิน หรือ Pinyin คือ ตัวหนังสือจีนเป็นตัวหนังสือรูปภาพ ไม่ใช่ตัวหนังสือที่เกิดจากการประสมพยัญชนะแบบภาษาไทยหรืออังกฤษ ทำให้ชาวต่างชาติที่เริ่มเรียนภาษาจีนประสบปัญหาการเรียนมาก แม้กระทั่งคนจีนเองก็เช่นกัน การจะจำตัวหนังสือให้ได้มากๆ ไม่ใช่เรื่องง่าย เพื่ออำนวยความสะดวกในการเรียนตัวหนังสือจีน คนจีนจึงได้ประดิษฐ์ชุดอักษรที่ใช้ในการสะกดเสียงตัวหนังสือจีนหรือ “สัทอักษร”ขึ้นมา

ปัจจุบันนี้มีสัทอักษรใช้กันอยู่สองแบบใหญ่ๆคือ แบบ จู้อิน ZhuYin และแบบ พินอิน PinYin โดยจู้อินนั้นนิยมใช้ในไต้หวัน สิงคโปร์ ส่วนพินอิน นิยมใช้กันมากในจีนแผ่นดินใหญ่ และประเทศอื่นๆที่มีการติดต่อกับจีนแผ่นดินใหญ่ หรือขออาจารย์จากจีนแผ่นดินใหญ่ไปช่วยสอน รวมถึงประเทศไทยด้วย ทุกวันนี้การสอนภาษาจีนส่วนใหญ่ในประเทศไทยก็ใช้พินอิน

จู้อิน  และ  พินอิน   มีหลักการใช้งานเหมือนกัน     เพียงแต่สัญลักษณ์ที่นำมาใช้ไม่เหมือนกันเท่านั้น พินอินใช้ตัวอักษรโรมัน เช่น a, b, c เป็นต้น มาเป็นตัวพยัญชนะและสระ คนส่วนมากจะคุ้นเคยกับตัวอักษรนี้อยู่แล้ว ไม่จำเป็นต้องท่องจำเพิ่มเติม ส่วนจู้อิน เป็นสัญลักษณ์พิเศษเฉพาะ ผู้เรียนต้องท่องจำตัวสัญลักษณ์จู้อินเพิ่มเติม

ในที่นี้จะเรียกได้ว่า พินอินคือคำออกเสียงภาษาจีนกลางนั่นเอง

องค์ประกอบของสัทอักษรพินอิน
1. พยางค์
หน่วยเสียงพื้นฐานของระบบเสียงภาษาจีนกลางปัจจุบันคือพยางค์ แต่ละพยางค์ประกอบขึ้นจากหน่วยเสียง 3 ส่วน ได้แก่ พยัญชนะ สระและวรรณยุกต์ โดยทั่วไปแล้ว ตัวอักษรจีนหนึ่งตัวจะอ่านออกเสียงหนึ่งพยางค์

2. พยัญชนะ
พยัญชนะคือเสียงนำที่ขึ้นต้นในแต่ละพยางค์ ในภาษาจีนกลางมีพยัญชนะทั้งหมด 23 เสียง ได้แก่

b　 p　m 　f 　d　 t　 n　 l　 g　 k　 h 　j 　q 　x 　zh 　ch 　sh　 r　 z　 c　 s 　y 　w.

3. สระ
สระหมายถึงเสียงที่ออกตามหลังพยัญชนะในแต่ละพยางค์ สระในภาษาจีนแบ่งออกเป็นเสียงสระล้วนและเสียงที่ประกอบขึ้นจากเสียงสระเป็นหลัก(เนื่องจากระบบเสียงภาษาจีนกลางได้รวมเอาเสียงตัวสะกดไว้กับเสียงสระ สระประเภทนี้จึงหมายถึงเสียงสระที่ประสมรวมกับเสียงสะกด ซึ่งเทียบได้กับเสียงตัวสะกดแม่กน /n/ และแม่กง/ng/ ในภาษาไทย) สระจำนวนหนึ่งสามารถประสมกันกลายเป็นสระประสม และเมื่อเรานำสระมาประสมไว้หลังพยัญชนะก็จะกลายเป็นพยางค์ในระบบสัทอักษรพินอิน ในภาษาจีนกลางมีสระทั้งหมด 36 เสียง ได้แก่

a　 o　 e　 i　 u　 ü　 ai 　 ei　 ui 　 ao 　ou 　 iu 　 ie　 üe 　 an 　 en 　 in 　 un 　 ün 　 ang　 eng　 ing　 ong　 er 　 ia　 iao 　 ian　 iang　 iong 　 ua 　 uo 　 uai 　 uan 　uang　 ueng 　 üan.

4. การอ่านรวมเป็นพยางค์
ในภาษาจีนกลาง มีพยัญชนะและสระอยู่จำนวนหนึ่งที่ประสมรวมกันเป็นเสียงพยางค์เฉพาะ เวลาอ่านเราจะไม่สะกดแบ่งพยางค์ประเภทนี้ออกเป็นเสียงพยัญชนะและเสียงสระ แต่จะอ่านรวมออกมาเป็นพยางค์ พยางค์เฉพาะเหล่านี้มีทั้งหมด 16 เสียง ได้แก่

zhi 　chi　 shi 　ri 　zi　 ci 　si 　ye　 yi　 yin　 ying　 wu 　yu 　yue　 yun 　yuan.

5. พยางค์ที่ไม่มีเสียงพยัญชนะ
นอกจากนี้หน่วยเสียงจำนวนหนึ่งในระบบเสียงภาษาจีนกลางจะไม่มีเสียงพยัญชนะ พยางค์ประเภทนี้เรียกว่า พยางค์ที่ไม่มีเสียงพยัญชนะ เช่น

ān　安 (สงบสุข);　　a　啊 (คำช่วยน้ำเสียง)
กฎการเขียนสัทอักษรพินอิน
โดยทั่วไป สัทอักษรพินอินของพยางค์ต่างๆ ประกอบขึ้นจากการสะกดรวมของเสียงพยัญชนะและสระ จากนั้นจึงใส่เสียงวรรณยุกต์ประกอบเข้าไป กฎการเขียนและสะกดพยางค์ของพยัญชนะและสระมีดังนี้

1. พยัญชนะ j，q，x จะสะกดรวมกับสระที่ขึ้นต้นด้วยเสียง i และ ü เท่านั้น เมื่อพยัญชนะ j，q，x ประสมกับสระที่ขึ้นต้นด้วยเสียง ü จะต้องลดรูปจุดสองจุดบน ü เช่น　
    
    ji, qi,　xi

jia,　qia,　xia

ju,　qu,　xu

jue,　que,　xue

jun,　qun,　xun

2. เมื่อพยางค์ที่ประกอบขึ้นจากสระที่ขึ้นต้นด้วยเสียง i และ ü ไม่มีเสียงพยัญชนะมาประกอบ จะต้องเปลี่ยนรูป i เป็น y และเปลี่ยนรูป u เป็น w เช่น　
    
    ia→ya　　　uo→wo

3. เมื่อสระ ui，un，iu，ü ประกอบขึ้นเป็นพยางค์ด้วยตัวเอง จะต้องเขียนเป็น　

    ui→wei　　　un→wen　　　iu→you　　　ü→yu

4. เครื่องหมายคั่นเสียง
เมื่อพยางค์ที่ขึ้นต้นด้วยเสียง a, o, e อยู่หลังพยางค์อื่น และทำให้การสะกดแบ่งพยางค์ไม่ชัดเจน เราจะใช้เครื่องหมายคั่นเสียง（’）มาคั่นระหว่างพยางค์ เช่น

jī’è　饥饿 (หิวโหย)          ;　　　míng’é　名额 (จำนวนโควต้า)

jiè　借 (ยืม)          ;　　　mín’gē　民歌 (เพลงพื้นบ้าน)

กฎการออกเสียง
1. เสียงวรรณยุกต์พื้นฐาน
เสียงวรรณยุกต์พื้นฐานในภาษาจีนกลางมี 4 เสียง ได้แก่เสียงหนึ่ง เป็นเสียงสูง
เสียงสอง เป็นเสียงขึ้น
เสียงสาม เป็นเสียงต่ำ
เสียงสี่ เป็นเสียงตก

เสียงวรรณยุกต์ทั้งสี่ใช้เครื่องหมาย ˉ，ˊ，ˇ และˋแทนตามลำดับ เครื่องหมายวรรณยุกต์ทั้งสี่จะเขียนไว้บนเสียงหลักของสระในแต่ละพยางค์ (เสียงหลักของสระหมายถึงเสียงที่ต้องอ้าปากกว้างและออกเสียงดังที่สุดในบรรดาเสียงที่ประกอบขึ้นเป็นสระ) เช่น

　qiāng,　qiáng,　qiǎng,　qiàng

　tuī,　tuí,　tuǐ,　tuì

เสียงวรรณยุกต์ในภาษาจีนกลางมีคุณสมบัติในการแยกความหมาย ดังนั้น หากเสียงวรรณยุกต์ต่างกัน ความหมายก็จะต่างไปด้วย

2. เสียงเบา
พยางค์ประเภทหนึ่งเมื่ออยู่หลังพยางค์อื่นแล้วจะต้องอ่านออกเสียงสั้นและเบา พยางค์ประเภทนี้เรียกว่า เสียงเบา เวลาเขียนพยางค์ที่เป็นเสียงเบาจะไม่ใช้เครื่องหมายวรรณยุกต์ใดๆ กำกับ เช่น

　hǎo ma?　好吗 (ดีไหม)

　bō li　玻璃 (แก้ว, กระจก)

3. การกลายเสียง
ในบางครั้งการอ่านพยางค์หลายๆ พยางค์ติดกัน เสียงวรรณยุกต์บางพยางค์จะเกิดการเปลี่ยนแปลง เสียงอ่านจะไม่เหมือนกับเวลาอ่านพยางค์นั้นโดยลำพัง การเปลี่ยนแปลงของเสียงวรรณยุกต์แบบนี้เรียกว่า การกลายเสียง รูปแบบการกลายเสียงมี 3 แบบด้วยกัน คือ

• เมื่อวรรณยุกต์เสียงสามอยู่ติดกันสองพยางค์ เสียงวรรณยุกต์ของพยางค์หน้าจะกลายเสียงเป็นวรรณยุกต์เสียงสอง (แต่เวลาเขียน ให้คงเครื่องหมายวรรณยุกต์เดิม คือ เครื่องหมายวรรณยุกต์เสียงสามไว้) เช่น 你好“nǐ hǎo” ก็ต้องออกเสียงเป็น “ní hǎ

• เมื่อพยางค์วรรณยุกต์เสียงสามอยู่หน้าพยางค์วรรณยุกต์เสียงหนึ่ง เสียงสอง เสียงสี่และพยางค์เสียงเบาส่วนใหญ่ จะต้องกลายเสียงวรรณยุกต์เป็นเสียง “ครึ่งเสียงสาม” วรรณยุกต์เสียง “ครึ่งเสียงสาม”ก็คือ การออกเสียงสามเพียงครึ่งเสียงแรกที่เป็นเสียงตก เช่น

　lǎo shī　老师 (ครู, อาจารย์)

　yǔ yán　语言 (ภาษา)

• คำว่า “不” และ “一” ในภาษาจีนกลางจะมีการกลายเสียงเฉพาะ กล่าวคือ เมื่อ “不” และ “一” อยู่หน้าพยางค์เสียงสี่หรือพยางค์เสียงเบาที่กลายมาจากเสียงสี่ จะต้องออกเสียงว่า “bú” และ “yí” ตามลำดับ เช่น

　bú shì　不是;　　　yí gè 一个

แต่หากสองคำนี้อยู่หน้าพยางค์เสียงหนึ่ง เสียงสองและเสียงสาม ก็ยังคงออกเสียงเป็นเสียงสี่ตามเดิมว่า “bù” และ “yì” เช่น

　bù shuō　不说;　　　bù lái　不来;　　　bù hǎo　不好

　yì tiān　一天;　　　yì nián　一年;　　　yì qǐ　一起

4. พยางค์เสริมท้ายด้วยเสียง er
พยางค์เสริมท้ายด้วยเสียง er หมายถึง พยางค์ที่เกิดจากการเพิ่มเสียง er(-r) ต่อข้างท้ายเสียงสระ ในภาษาจีนกลางมีคำจำนวนมากที่มีการเสริมท้ายด้วยเสียง er

cr: http://hanyukuaile.weebly.com/3585365636293609364836193637361836093616363436253634359236373609.html